PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK NEDİR?

Hızla değişen dünyamızda, meydana gelen bilimsel ve teknolojik yenilikler, toplumsal yasamı da daha karmaşık ve içinden çıkılmaz bir hale getirmiştir. Bunun sonucunda, yeni neslin en iyi yetiştirilmesi, yeteneklerinin israf edilmemesi, hızla değişen dünyaya ve karmaşık toplum yapısına uyumunun en iyi şekilde sağlanması zorunlu hale gelmiştir. Bunun sonucunda PDR hizmetlerinin önemi kavranmış ve tüm dünyada yayılma hızını artırmıştır. 
Rehberlik öğrenci kişilik hizmetleri bünyesinde düşünülen ve bireyin, yaşamının çeşitli aşamalarında, gelişimine ve uyumuna etki eden faktörlerin bilinmesi ve onun yerinde kararlar veren dengeli bir kişi olması amacını güden hizmetler bütünüdür. Rehberlik kavram ve bir hizmet olarak bireyin gelişimine, bugünkü ve gelecekteki toplumun uyumuna yönelmiştir.

         PDR kuskusuz bir   psikolojik yardım hizmetidir. Prof. Dr. Muharrem KEPÇEOGLU Psikolojik Danışma ile Rehberliği birbirinden ayırmakla beraber, rehberliğin psikolojik danışmayı içerdiğini savunur ve "Rehberliği, bireyin kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini kendine en uygun düzeyde geliştirilmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce, bireye verilen psikolojik yardım" olarak tanımlar. 

         Yönetmeliklerde Rehber Öğretmen ; "Asil görevi öğrencilere yönelik rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri olan öğretmen" olarak tarif edilmiştir. 

Rehberliği Zorunlu Kılan Faktörler?
Toplumumuz sürekli olarak hızla değişmekte ve değişmektedir. Teknik ve bilim alanındaki değişme ve gelişmeler sosyal kurumlarda ve bu kurumların fonksiyonlarında da değişme meydana getirmiştir. Politik, sosyal, kültürel devrimler farklı değerler, eski ve yeni normlar bütün bireyleri etkilemekte onları korumasız, güç durumda bırakmaktadır. Böyle bir sosyal ortamda bireyin uyum sağlayabilmesi için yardıma ihtiyacı vardır. 

         Nüfus hızla artmakta, kırsal bölgelerden şehirlere göç, gecekondu mahallelerini meydana getirmektedir. Bu semtlerde oturan halk, şayisiz geçim ve uyum problemleri ile karsı karsıya bulunduklarından geçim şartlarının değiştirilmesi ve uyumlarının sağlanmasında rehberliğe ihtiyaç vardır. Çağımızda kadının çalışması, evini yönetmesi, çocuklarını yetiştirmesi kanunen tanınan haklardan yararlanması, onu bazı problemlerle karsı karsıya getirmiştir. Bunun sonucunda ortaya çıkan uyuşmazlıkların giderilmesinde rehberliğe ihtiyaç vardır.  

Genç kuşakta görülen sağlık ve istiklal kaygısı, okuma sorunu, ev-aile sosyal ilişkiler ve is hayatındaki bunalım, onların bu konularda aydınlanmalarını zorunlu kılmıştır. Bütün dünyada suç isleme eğilimi, uyuşturucu madde alışkanlığı günden güne artmaktadır. Bütün bu durumları  azaltmak için gerekli rehberliğin yapılması zorunludur. 
Toplumlarda vasıflı insan gücüne ihtiyaç vardır. Bireylerin kabiliyetlerine uygun işlerde çalıştırılmaları gerektiğinden onların çok iyi tanınması gerekir.  Nüfus artışı ve sosyal hayatin değişmesi sürekli olarak eğitim düzenini etkilemektedir. Eğitim üzerinde yapılan dediºikilikler, kalabalık sınıflardaki öğrencilerin durumları   rehberliği zorunlu hale getirmeºtir. Psikolojik araºtırmalar, bireylerin fiziksel yapı ve psikolojik nitelikleri birbirinden çok farklı olduğunu ortaya çıkarmıştır. İnsan  gücünden en üstün derecede yararlanmak gereklidir. Bu da bireylerin   her yönüyle tanınmasıyla mümkündür. 

Rehberliğin Amerika'daki Gelişimi: 

1-Öğrencileri kendi olanaklarından haberdar etmek anlamında ilk rehberlik denemesi   1895  yıllarında başlamıştır.
2- 1908 yılında Boston' da  Frank  Parsana   ilk mesleki büroyu kurmuştur.
3- 1909/ 1915  yılları arasında rehberlik uygulamalarının yaygınlaºtığı görülmektedir.  1915'te  öğrencilere,  öğretmenlere ve  velilere meslekler hakkında  bilgi vermek üzere  "Baston  Enformasyon   Dairesin" den  sonra 1915'te  "Boston  Mesleki  Rehberlik   Dairesi"  kurulmaºtur.                    
4- İlk  mesleki  rehberlik kongresi  1910'da  Boston da toplanmıştır. Ulusal düzeyde  mesleki bir örgüt kurmanın ilk adımları atılmış ardından  "Ulusal  Mesleki Rehberlik Derneği " kurulmuştur.                       
5-1958'de kabul edilen "Ulusal Savunma Eğitim Yasası" ile P.D.R. hizmetleri parasal desteğe kavuşmuştur. 
6-1952 yılında ülke içinde etkinlik gösteren dernekler arasında bütünlük sağlanmış, kişilik ve rehberlik hizmetleri bünyesinde toplayan "Amerikan Kişisel ve Rehberlik Derneği "kurulmuştur.       
                              
 Avrupa'da Rehberliğin Gelişimi:

 1-Rehberlik çalışmaları daha çok, öğrencilerin akademik gelişmelerine ve mesleklere yönelmelerine dönük olup, öğrencilerin kişisel sosyal  konulardaki duygusal problemleri ile fazla ilgilenilmemektedir.
 2-Avrupa'da P.D.R çalışmalarını, ortaokullarda yani orta öğretimin birinci döneminde önem kazandığı ortaya çıkmıştır.
3-Genel olarak Avrupa'da rehberlik 1950'li yılların sonlarında gelişmeye başlamıştır, fakat uygulamaya geçisin Amerika'ya göre geç olduğunu söyleyebiliriz.
4-Avrupa okullarındaki rehberlik uygulamalarında genellikle test ve envanter gibi psikolojik ölçme araçları fazla kullanılmakta, öğretmenlerin öğrenciler hakkındaki gözlemleri esas alınmaktadır. 

Türkiye´de Rehberliğin Gelişimi: 

1- İlk defa 1953-54 ders yılında Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagojik ve Özel Eğitim Bölümlerinde rehberlik bağımsız bir ders olarak programda yer almıştır.
2- 1953 yılında Amerikalı eğitim uzmanlarının girişimleri ile 1953 yılında eğitimde kullanılacak ölçme araçlarını geliştirmek üzere Talim ve Terbiye Dairesi'ne bağlı Test ve Araştırma Bürosu kurulmuştur.
3-  1955 yılında İstanbul'da, 1956 yılında Ankara' da Deneme Lisesi'nin Ders programları rehberliği esas alan bir eğitim anlayışıyla hazırlanmış ve uygulanmaya geçinmiştir.
4-1959 da İstanbul ve İzmir'de daha sonra diğer illerimizde Rehberlik ve Araştırma Merkezleri açılmıştır.
5- 1960'dan sonra ülkemizde planlı kalkınma dönemi başlamıştır.
6- 1969 yılı içinde, öncelikle öğrenci şayisi fazla okullardan başlamak üzere mesleki rehberlik, yöneltme hizmetini görecek personelin yetiştirilmesi ve faaliyete geççesine başlanmışt
7- Rehberlik konusu ilk olarak 7. Milli eğitim Şurası'nda ele alınmıştır.
8- 8. Milli eğitim Şurası'nda programların a)Yükseköğretime b)Mesleğe ve Hayata c)Hem yükseköğretime hem mesleğe ve hayata hazırlamak üzere çeşitlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
9- 9. Milli eğitim Şurası'nda ayni görüsü benimsemiş ve orta öğretimin birinci sınıfı " Yöneltme sınıfı " haline getirilmiştir.
10- 1970 yılında Milli eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi orta dereceli okullarımızda rehberlik servislerinin kurulusu ve görevi ile ilgili esasları hazırlayıp 24 okulda uygulamaya geçmiştir.
 11-1974 yılında toplanan 9. Milli eğitim Şurası'nda rehberlik çalışmalarının amaç ve tekniklerinin ayrıntılı olarak belirten bir rapor tartışılmış ve bu raporda sözü edilen görevlerin yürütülebilmesi için programlarda iki saatin rehberliğe ayrılmasına karar verilmiştir. 
 12- Ülkemizde 2547 şayili Yükseköğretim Kanunu ile 1981 yılında yüksek öğretimde yapılan yeni düzenlemeler sonucunda P.D.R. alan eğitiminde Psikolojik Hizmetler Ana bilim Dalları içinde yerini almış, P.D.R. lisans programları başlatılmıştır

Rehberlik Anlayışını Oluşturan ilkeler:

 1-Rehberlikte insana ve onun kendine ilişkin konularda karar verme hakkına saygı esastır. 
2-Rehberlik hizmetleri eğitimin ayrılmaz ve tamamlayan bir parçasıdır. 
3-Etkili rehberlik, bireysellikleri dikkate alan eğitimde gerçekleşir. 
4-Rehberlik tüm bireylere yöneliktir.
5-rehberliğin amacı, bireylerin bir bütün olarak gelişmesine yardımdır. 
6-Rehberlik hizmetlerinde süreklilik esastır.
7-Rehberlik hizmetlerinde gönüllük esastır.
8-Rehberlik okulun ihtiyaç duyduğu alanlarda yoğunlaştırılır.
9-Rehberlik, planlı, programlı, örgütlenmiş, profesyonel bir düzeyde uygulanmalıdır. 

 Psikolojik Danışmanlık Ve Rehberliğin Önemi:

P.D.R'nin öneminin en iyi şekilde anlaşılabilmesi için amacının kavranması gereklidir. Yani P.D.R'nin önemi amacında gizlidir. Psikolojik danışmanın en önemli amacı, bireyin kendini gerçekleştirilmesine yardim etmektir. Kendini gerçekleştirmekte olan bireyin taşıdığı özellikler aslında, psikolojik sağlığı yerinde olan çağdaş insanda bulunması gerekli özelliklerdir. Kendini gerçekleştiren bir insanin özelliklerini bazılarını su şekilde sıralayabiliriz; Kendini gerçekleştirmekte olan insan, kim olduğunu gerçekçi bir gözle algıladığı gibi kim olabileceği hakkında daha tutarlı bir görüşe sahiptir. İnsan değerlerine saygı duyar,onları benimser ve geliştirir. Zamanı iyi kullanır, değişmeye ve yeni yaşantılara açıktır....

P.D.R, ayrıca bireylerin kendini anlamasını, problemini çözebilmesini, kendine en uygun seçimleri yaparak gerçekçi kararlar alabilmesini , kendi kapasitelerini en uygun bir düzeyde geliştirilmesini, çevresine dengeli ve sağlıklı bir yapabilmesini amaçlar.